برای مدیریت پسماند الکترونیکی، مراحل مختلفی وجود دارند که شامل مراحل جمعآوری، جداسازی، بازیافت، دفع مطمئن و حتی تعمیر و بازیابی اجزای قابل استفاده میشود. این فرآیندها به دقت و با رعایت استانداردهای محیط زیستی و بهداشتی انجام میشوند تا تأثیرات منفی بر محیط زیست و انسانها کاهش یابد.
مدیریت پسماند الکترونیکی یا E-Waste Management به مدیریت صحیح و پایدار پسماند الکترونیکی یا الکترونیکال ویست اشاره دارد. این نوع پسماند شامل تمامی اجزای الکترونیکی، الکتریکی و الکترومکانیکی است که دیگر مورد استفاده قرار نمیگیرند یا عملکرد آنها به طور کامل یا جزئی مختل شده است.
مدیریت پسماند الکترونیکی به دلیل دو دلیل اساسی بسیار مهم است:
1. حفاظت از محیط زیست:
اجزای الکترونیکی معمولاً حاوی مواد مختلفی هستند که ممکن است برای محیط زیست و انسانها آسیبزا باشند. این مواد میتوانند شامل سرب، جیوه، کادمیوم، برم، مرکوری و مواد دیگر باشند که در صورت دفن یا دورریختن نادرست میتوانند به منابع آبی و خاک آلوده شده و به زنجیره تغذیه وارد شوند.
3. بازیافت مواد ارزشمند:
پسماند الکترونیکی از تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی ناشی میشود. با توجه به تغییرات سریع در تکنولوژی، این نوع پسماند شامل تلفنهای همراه، کامپیوترها، تلویزیونها و دستگاههای دیگر است که بازیافت آن به حفظ منابع معدنی و جلوگیری از آلودگی محیطی کمک میکند.
بهتره که مراحل مختلف مدیریت پسماند الکترونیکی را به طور دقیقتر مورد بررسی قرار دهیم:
1. جمعآوری: :
این مرحله شامل جمعآوری دستگاهها و تجهیزات الکترونیکی از منازل، محل کارها، مدارس و مکانهای دیگر میشود. جمعآوری میتواند به صورت تخصصی توسط شرکتهای بازیافت یا سازمانهای مسئول، یا به صورت عمومی از طریق جعبههای جمعآوری در مکانهای عمومی انجام شود.
2. نقل و انتقال: :
پس از جمعآوری، دستگاهها به مراکز بازیافت یا واحدهای پردازش مناسب منتقل میشوند.
3. جداسازی و تفکیک: :
در این مرحله، دستگاهها به اجزا و قطعات مختلف تفکیک میشوند. اجزای مختلف مانند فلزات، پلاستیکها، شیشهها و قطعات مداری به طور جداگانه جمعآوری و به فرآیندهای بازیافت خود ارسال میشوند.
4. بازیافت:
در این مرحله، اجزا و مواد مختلف با استفاده از فرآیندهای مختلف بازیافت میشوند. موادی مانند فلزات گرانبها (طلا، نقره، پلاتین) و فلزات کمیاب، پلاستیکها، شیشهها و مواد دیگر از دستگاههای الکترونیکی بازیافت میشوند.
5. تعمیر و بازیابی:
قطعات یا دستگاههایی که هنوز قابل تعمیر و بازیابی هستند، تعمیر میشوند و مجدداً به دوره عمر کاری خود باز میگردند.
مدیریت پسماند الکترونیکی به عنوان یک چالش جدی در حوزه محیط زیست و توسعه پایدار، نیازمند همکاری بین دولت، صنعت، سازمانهای غیردولتی و جامعه عمومی است تا تأثیرات منفی آن بر محیط زیست و سلامت انسانها به حداقل رسد و از مزایای اقتصادی و محیطزیستی بازیافت مواد قابل استخراج بهرهبرداری شود.
سالهای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰: نخستین تلاشها: در دهههای ۷۰ و ۸۰، برخی کشورها شروع به اتخاذ اقدامات برای مدیریت بهتر پسماندهای الکترونیکی کردند. به طور مثال، آلمان در سال ۱۹۷۲ قانونی را تصویب کرد که مقررات مربوط به بازیافت و دفع پسماندهای الکترونیکی را تنظیم میکرد.
درآمد اولیه و استفاده از مواد قابل بازیافت: در اوایل تولید محصولات الکترونیکی، مدیریت پسماند آنها به شکل مستقل مدنظر قرار نداشت. اغلب مواد قابل بازیافت از قبیل فلزات گرانبها جمعآوری میشدند، اما اکثریت پسماندهای الکترونیکی به طور غیررسمی دفن میشدند.